روزنامه جهان صنعت
1397/02/25
ماموریت ظریف در بروکسل
دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به دنبال سفر به پکن و مسکو، امروز با حضور در بروکسل مقر اتحادیه اروپا به منظور امکان تداوم برجام با وزرای امور خارجه سه کشور فرانسه، انگلستان، آلمان و فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا رایزنی و تبادل نظر خواهد کرد.به نظر می‌رسد ماموریت ظریف در بروکسل پر‌اهمیت و با توجه به وضعیت به وجود آمده بر سر برجام، بسیار متفاوت با ماموریت و نشست‌های دیگر است. هدف اصلی این ماموریت، تضمینی است که ظریف باید برای منافع ملت ایران از اروپا بابت ماندن در برجام بگیرد. در نگاه نخست این‌گونه به نظر می‌رسد که اخذ تضمین‌ها از طرف‌های اروپایی برجام بیش از همه در گرو یکسان‌سازی راهبردی این سه کشور اروپایی در قبال برجام است چراکه این سه کشور تا قبل از اعلام خروج آمریکا از برجام، تلاش لازم و کوشش حداکثری را برای متقاعد کردن ترامپ در ماندن برجام از خود نشان ندادند. به عبارت دیگر تلاش آنها در سفر به واشنگتن برای متقاعد کردن ترامپ نتوانست معطوف به نتیجه باشد. گمگشتگی متن سفر ماکرون در حواشی آن، شتابزدگی سفر مرکل به واشنگتن و تعجیل در بازگشت به برلین و سرانجام انتخاب جانسون به جای ترزا می در سفر به واشنگتن نشان می‌دهد که اعضای اروپایی کوشش لازم را برای متقاعد کردن ترامپ در برجام از خود نشان نداده‌اند. حال که با خروج آمریکا از برجام راهبرد‌ها و سمت و سو‌ها تا میزانی مشخص شده است، ظریف تلاش می‌کند از طریق همسان‌سازی راهبردی اعضای اروپایی برجام، آنها را به ماندن در برجام و برای هدفی که گفته شده است، متقاعد کند. محققا متقاعد کردن اعضای اروپایی برجام با وجود همه مخالفتی که آنها با تصمیم ترامپ نشان داده‌اند، آسان نیست. محققا آنها برای ماندن در برجام خواهان امتیازهایی از ایران هستند. آن‌گونه که پیداست، تعدیل در برنامه موشکی و رفتار‌های منطقه‌ای از جمله موضوعاتی است که اعضای اروپایی برجام آن را دستاویزی برای گرفتن امتیاز در ازای ماندن در برجام از ایران قرار می‌دهند چراکه اروپا نیز همسو با آمریکا موافقتی با برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران ندارد. به واقع گرفتن همین امتیازات است که موجب ترغیب و تمایل اروپا در حفظ برجام میشود. حال در این شرایط اگر ایران بخواهد در راستای تضمین منافع ملت خود، امتیازاتی را به اروپا بدهد، محققا میل اروپا برای همکاری با ایران در حفظ برجام افزایش می‌یابد. نتیجه این همکاری، تعدیل رفتار‌های ضد‌برجامی ترامپ و اعضای ضد‌ایرانی کابینه‌اش خواهد بود و موجب میشود که اروپا بخواهد از آمریکا بابت ماندن در برجام امتیاز بگیرد. حال اگر ایران نخواهد تن به خواسته اروپا دهد، آنها ترس از مجازات و عقوبت آمریکا بابت قطع روابط مناسبات تجاری و اقتصادی را بهانه‌ای برای ترک از برجام تلقی و چه بسا ممکن است همسو با آمریکا از برجام خارج شوند. البته اروپا نیز باید خواهان دادن امتیازهایی به ایران باشد و نباید نسبت به خواسته‌ای که از ایران دارد، اصرار داشته باشد. به واقع اصرار اروپا به خواسته خود در شرایطی که ایران مایل نیست دست‌بسته تن به خواسته اروپا دهد و نمی‌خواهد توان دفاعی خود را به مذاکره بگذارد، مشکلاتی را که در آینده برجام وجود دارد، دو چندان می‌کند. در این ارتباط ماندن ایران در معاهده منع اشاعه سلاح هسته‌ای می‌تواند دستاویزی برای گرفتن امتیاز ایران از اروپا باشد و ظریف اهمیت این تصمیم را باید در بروکسل به اعضای اروپایی برجام گوشزد کند. البته بخشی از ماموریت ظریف در بروکسل باید توجه به پیشنهاد جدید پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ نیز باشد. پمپئو اخیرا پیشنهاد داده است که اگر تهران خواستار رابطه تجاری با اروپایی‌هاست دست‌کم می‌تواند زندانیان آمریکایی را آزاد کند. اگر‌چه سوابق رفتاری مقامات واشنگتن در این زمینه نیز با تردید روبه‌رو است اما این مسیر نیز می‌تواند از مشکلات موجود در آینده برجام بکاهد. لذا اروپا باید در نشست بروکسل شرایط ادراکی و ذهنی را برای پذیرش خواسته جدید آمریکا از سوی ایران با هدف نجات برجام فراهم کند.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com
سایر اخبار این روزنامه
اقدامات آمریکا در برجام و فلسطین بی‌پاسخ نمی‌ماند
نامه شما درباره برجام، تعرض به رهبری نیست؟
آیا ایران شرایط FATF را می‌پذیرد؟
گشایش سفارت آمریکا دربیت‌المقدس( اورشلیم )
به مناسبت سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی؛
درخواست ایران برای تعیین تکلیف قرارداد با غول‌های هواپیماسازی؛
پاسخ آذری‌جهرمی به گلایه مدیرعامل سروش
دور برگشت مرحله یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان آسیا؛
به وقت ژاپن!
پارسال باهار!
کمربند اقتصادی‌مان را محکم‌تر ببندیم
وزیر خارجه روسیه در دیدار با همتای ایرانی خود:
حاشیه امن برای رانت خواری
ادامه همکاری صنعتی ایران - اروپا در گرو حفظ برجام
بررسی کارنامه دولت در بازسازی مناطق زلزله‌زده کرمانشاه
شروع دیرهنگام دیپلماسی
ماموریت ظریف در بروکسل
توسعه بازارهای موازی بازار ارز
شروع دیرهنگام دیپلماسی
حاشیه‌های یک بیانیه بدون هماهنگی
